مواد اولیه صنایع فولاد و انواع مقاطع فولادی
صنعت فولاد بهعنوان یکی از ارکان حیاتی و اساسی توسعه اقتصادی و زیرساختهای صنعتی کشورها، نقشی کلیدی در ساختوساز، حملونقل و تولید انرژی دارد. این صنعت با تأمین مصالح پایه برای ساختمانها، پلها و زیرساختهای صنعتی، از مهمترین پیشرانهای اقتصادی محسوب میشود. مواد اولیه صنایع فولاد بهعنوان بنیاد این صنعت، شامل مجموعهای از مواد خام و نیمهخام است که در فرایند تولید فولاد بهکار میروند.
زنجیره تولید فولاد شامل مراحل متعددی است که هر یک بهنوعی در فرایند تبدیل مواد اولیه به محصولات نهایی مؤثر است. این زنجیره از استخراج مواد اولیه آغاز و به تولید و توزیع محصولات فولادی ختم میشود. این مواد بهعنوان پایههای اصلی برای تولید محصولات فولادی با کیفیت بالا عمل میکنند و به دستههای مختلفی تقسیم میشوند که هریک نقش خاصی در فرایند تولید دارند. در این زنجیره، سنگ آهن، کنسانتره آهن، گندله، آهن اسفنجی، اسلب و شمش فولادی و مقاطع فولادی تخت و طویل ازجمله مهمترین مواد اولیهای هستند که هریک در فرایندهای مختلفی به کار میروند.
در ادامه، به بررسی مهمترین مواد اولیه و فرایندهای تولید آنها پرداخته میشود:
سنگ آهن
سنگ آهن (Iron Ore) بهعنوان ماده اولیه اصلی برای تولید آهن و فولاد شناخته میشود. این ماده را از معادن سنگ آهن استخراج میکنند و بهصورت خام به کارخانههای ذوب ارسال میکنند.. ترکیب شیمیایی سنگ آهن معمولاً حاوی آهن (Fe)، اکسیژن (O)، و مقادیر کمی از سایر عناصر است. فرآوری سنگ آهن باعث تولید کنسانتره سنگ آهن و سنگ آهن دانهبندیشده میشود. در کورههای بلند، سنگ آهن با کک (Coke) و سنگ آهک (Limestone) ترکیب شده و تحت حرارت بالا قرار میگیرد. در این فرایند، اکسیژن را از سنگ آهن جدا کرده و آهن مذاب تولید میکنند. آهن بهدستآمده در تولید فولاد و سایر محصولات فلزی مانند شمش فولادی و میلگرد استفاده میشود.
کنسانتره آهن
کنسانتره آهن (Iron Concentrate) محصولی است که از فرآوری سنگ آهن بهدست میآید و درصد آهن بالایی دارد، به همین دلیل از آن در پرعیارسازی سنگ آهن استفاده میشود.. این محصول با استفاده از تکنیکهای شیمیایی و فیزیکی بهدست میآید و بهدلیل خلوص بالا، در کورههای ذوب استفاده میشود. سنگ آهن ابتدا خرد شده و سپس با استفاده از روشهای جداسازی مغناطیسی و شناور سازی، کنسانتره آهن تولید میشود. کنسانتره بهعنوان ماده اولیه در تولید فولاد، بهویژه در کورههای بلند (Blast Furnaces) و کورههای قوس الکتریکی (Electric Arc Furnaces) و تولید گندله و آهن اسفنجی کاربرد دارد. با حذف مواد مضر و مزاحم از کنسانتره آهن در کارخانههای تولیدی زنجیره فولاد، در هزینه، انرژی و زمان صرفهجویی میشود.
گندله
گندله (Pellet) به شکلهای کوچک و گردی از سنگ آهن اطلاق میشود که در فرایند احیا مستقیم بهکار میرود. این ماده بهعنوان مادهای باکیفیت و مناسب برای کورههای ذوب شناخته میشود. گندله از مخلوط کردن کنسانتره آهن با آب و مواد افزودنی تولید و سپس در دمای بالا پخته میشود تا شکل و استحکام لازم را بهدست آورد. گندله در فرایندهای تولید فولاد، بهخصوص در روشهای احیا و تبدیل آهن اسفنجی استفاده میشود و به افزایش کارایی تولید کمک میکند.
آهن اسفنجی
آهن اسفنجی (Sponge Iron) محصولی است که از احیای مستقیم سنگ آهن بهدست میآید و بهدلیل محتوای بالای آهن (84 تا 95درصد) و کمبود ناخالصیها، از آن بهعنوان یکی از مواد اولیه باکیفیت در صنعت فولاد استفاده میشود. آن را معمولاً در کورههای احیا مستقیم با استفاده از گاز طبیعی یا کک تولید میشود. در این فرایند، سنگ آهن با گاز هیدروژن یا مونوکسید کربن احیا میشود. این ماده بهعنوان ورودی در کورههای قوس الکتریکی (Electric Arc Furnaces) و کورههای القایی (Induction Furnaces) به کار میرود و بهدلیل کیفیت بالای آهن، بر روی ویژگیهای فولاد نهایی تأثیر مثبت میگذارد.
شمش فولادی
شمش فولادی (Steel Billet) بهعنوان یکی از محصولات نیمهتمام فولادی، بهدلیل انعطافپذیری و قابلیت تبدیل به مقاطع مختلف، در صنعت فولاد بسیار مورد توجه است. آن را از ذوب آهن و عناصر آلیاژی در کورهها و ریختهگری در قالبهای خاص تولید میکنند. در تولید انواع مقاطع فولادی مانند ورق، میلگرد و پروفیل با روش نورد، شمش فولادی بهعنوان ماده اولیه به کار میرود. امروزه انواع شمش بهصورت ریختهگری مداوم در مقاطع مربعی و مستطیلی بهطول 6 و 12 متر تولید میشوند.
انواع مقاطع فولادی
مقاطع فولادی به اشکال مختلفی از فولاد اطلاق میشود که در صنایعی همچون ساختمانسازی و ماشینسازی کاربرد دارند. آنها را معمولا به دو دسته مقاطع طویل و تخت تقسیم میکنند. مقاطع طویل شامل تیرآهن، نبشی، ناودانی و… که بیشتر از نورد شمش به دست میآیند و مقاطع تخت شامل انواع ورق روغنی، سیاه، گالوانیزه و رنگی و… است. از جمله مقاطع فولادی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
میلگرد
میلگرد (Rebar) یکی از پرکاربردترین مقاطع فولادی است که در سازههای بتنی بهکار میرود. این محصول بهدلیل استحکام و مقاومت بالا در برابر کشش، بهعنوان تقویتکننده در بتن استفاده میشود. آن را معمولاً از شمشهای فولادی در فرایند نورد گرم تولید میشود. با نورد شمشها در دماهای بالا، میلگردهای با قطرهای مختلف بهدست میآید. میلگردها معمولا به دو دسته میلگرد ساده و میلگرد آجدار تقسیم میشوند که براساس استاندارد روسی، شامل چهار نوع A1، A2، َA3 و A4 است.
با توجه به اهمیت و کاربرد این مواد اولیه، شرکت اسپادفولاد آسیا بهعنوان یکی از تأمینکنندگان معتبر، به تأمین مواد اولیه صنایع فولاد و مقاطع فولادی با کیفیت بالا متعهد است. مشتریان میتوانند بهراحتی از طریق وبسایت ما به قیمت روز این محصولات دسترسی پیدا کرده و در صورت نیاز، از امکان تهاتر در زنجیره تولید فولاد بهرهمند شوند. این امکانات به تولیدکنندگان کمک میکند تا در هزینهها صرفهجویی کرده و به بهینهسازی فرایندهای تولید خود بپردازند.