موضوع خروج فولاد و سیمان از بورس کالا و عرضهی خاص این دو کالای استراتژیک با هدف رونق طرح ملی مسکن، در حالی مطرح شده است که اقتصاد ایران پیشتر تجربهی تلخ امضاهای طلایی، توزیع کالای دونرخی و رانت در این حوزهها را از سر گذرانده است. این تصمیم میتواند تبعاتی برای صنعت فولاد و سیمان و همچنین بازار مسکن به همراه داشته باشد.
پیشنهاد عرضه فولاد و سیمان در تالار اختصاصی
پس از آنکه وزیر راه و شهرسازی نسبت به قیمت فولاد و سیمان انتقاد کرد، طرحهایی برای عرضه این محصولات در تالار اختصاصی مطرح شد. رئیس صندوق ملی مسکن در این خصوص توضیح داد که سازوکار تعیین قیمت این کالاها در تالار مذکور بدون رقابت بوده و تنها خریدار این تالار، صندوق ملی مسکن خواهد بود. طرفداران این طرح معتقدند که کاهش هزینه تمامشده مسکن در پروژه ملی مسکن از طریق کاهش قیمت فولاد و سیمان ممکن است، اما مخالفان به درستی یادآور میشوند که اجرای این طرح، آزمودن دوبارهی خطاهای گذشته است.
تأثیرات تصمیم بر صنایع فولاد و سیمان
از دید کارشناسان، این تصمیم به جای کمک به پروژههای ملی مسکن، میتواند بحرانهایی را برای این دو صنعت کلیدی ایجاد کند. فولاد و سیمان از پایههای اصلی پروژههای عمرانی و ساختوساز کشور به شمار میروند و تضعیف این صنایع میتواند تأثیر منفی بلندمدتی بر بخشهای تولیدی و زیرساختی اقتصاد ایران داشته باشد.
مسکن یکی از مهمترین اقلام سبد خانوار در ایران است و دولت باید بستر مناسبی برای ساخت آن فراهم کند. با این حال، تمرکز بر کاهش قیمت این محصولات، که سهم اندکی از هزینه نهایی ساخت مسکن دارند، نهتنها تأثیر قابلتوجهی بر قیمت تمامشده مسکن ندارد، بلکه بحرانهای جدی برای این دو صنعت ایجاد خواهد کرد. به نظر میرسد کسانی که از این طرح حمایت میکنند، باید توضیحات فنی و دقیقتری درباره ادعاهای خود ارائه دهند.
رانت و فساد در صنایع استراتژیک
طرح راهاندازی تالار اختصاصی برای فروش فولاد و سیمان، حتی با ادعای شفافیت، میتواند به فروش این کالاها با قیمت دستوری منجر شود. این موضوع، زیان قابلتوجهی برای سهامداران و در مقیاس بزرگتر، آسیب به اقتصاد ملی به همراه خواهد داشت. تجربه نشان داده است که صدور مجوزهای رانتزا، سرآغاز فسادی گسترده در اقتصاد ایران خواهد بود.
در روزهای اخیر شاهد نمونههای کوچکی از فساد در اقتصاد بودهایم، از جمله دستگیری افرادی که در خرید گسترده نان یارانهای دست داشتند. این نمونهها نشان میدهند که حتی یارانههای کوچک نیز میتوانند زمینهساز فسادهای بزرگ شوند. چنین شرایطی برای صنایع بزرگی مانند فولاد و سیمان میتواند به مراتب خطرناکتر باشد.
پیامدهای منفی تصمیم بر آینده صنعت فولاد
صنعت فولاد ایران با ظرفیت بالای خود در درآمدزایی ارزی، نقشی حیاتی در اقتصاد کشور ایفا میکند. تضعیف این صنعت نهتنها تأمین مواد اولیه پروژههای عمرانی و ساختوساز را با مشکل مواجه میکند، بلکه ضربهای جدی به درآمدهای صادراتی کشور وارد خواهد کرد. در شرایط تحریمهای اقتصادی، حفظ صنایع استراتژیک مانند فولاد و سیمان برای اقتصاد کشور از اهمیت بالایی برخوردار است.
نتیجهگیری: آیندهفروشی با خروج فولاد و سیمان از بورس
به بیان ساده، خروج فولاد و سیمان از بورس و عرضهی آنها به شیوهای خارج از سیستم شفاف، آیندهفروشی اقتصادی است. این تصمیم، مشابه سنگریزههایی است که امروز به نظر کوچک میرسند، اما در آینده تبدیل به بهمنی بزرگ خواهند شد که بخش مولد اقتصاد ایران را در خود دفن میکند. لازم است سیاستگذاران با در نظر گرفتن پیامدهای بلندمدت این تصمیم، از ایجاد بحران برای صنایع استراتژیک کشور جلوگیری کنند.
منبع: معدن نامه
