صنعت فولاد یکی از مهمترین صنایع کشور است که همواره با انتشار گزارشهای فصلی مناسب، توجه بسیاری را به خود جلب میکند. در حال حاضر، با توجه به قیمت گاز سوخت مصرفی، سیاستهای داخلی و تحولات جهانی، این سوال مطرح است که سرنوشت شرکتهای فولادی و محصولات فولادی در بورس کالا در ادامه سال چگونه خواهد بود؟
بررسی سناریوهای مختلف در این صنعت نشان میدهد که علیرغم پیشبینی رشد سودآوری براساس متغیرهای بنیادی، فولادسازان بورسی همچنان نتوانستهاند در زمره پربازدهترین صنایع بازار سرمایه قرار بگیرند. یکی از عوامل اصلی این موضوع، فروکشکردن انتظارات تورمی است که منجر به تثبیت قیمت دلار در محدوده مشخصی شده است. در همین حال، بازارهای جهانی با رکودی بیسابقه مواجه شدند و قیمت کامودیتیها کاهش چشمگیری را تجربه کرد. از سوی دیگر، نرخهای محصولات فولادی در بورس کالا با رکوردهای عجیبی همراه شد، در حالی که دولت نیز در نرخ گاز سوخت مداخله کرد.
این عوامل موجب شد تا سرمایهگذاران به سمت سهام با ریسک کمتر و ریالی تمایل پیدا کنند. در نتیجه، پیشبینی میشود تا زمانی که نرخ دلار تغییر چشمگیری نداشته باشد و تکلیف نرخ گاز سوخت مشخص نشود، بازار سرمایه تمایل چندانی به فلزات اساسی و محصولات فولادی در بورس کالا نشان ندهد. با این حال، تحرک قیمتهای جهانی میتواند نوسانات مثبتی را برای شرکتهای فولادی به همراه داشته باشد.
انتظار میرود صنعت فولاد به دلیل محدودیت انرژی، تابستان چالشبرانگیزی را پشت سر بگذارد. اما در پاییز و زمستان، با توجه به احتمال افزایش نرخ دلار و بهبود شرایط تولید محصولات فولادی در بورس، چشمانداز روشنی پیشروی این صنعت قرار خواهد گرفت. در همین راستا، کاهش سیاستهای انقباضی بانکهای مرکزی جهان نیز میتواند باعث رشد قیمتهای جهانی شود؛ به شرط آنکه دادههای اقتصادی کشورهای بزرگی مانند آمریکا و چین، نشانههایی از بهبود وضعیت اقتصاد جهانی را ارائه دهند.
بازدهی فولاد در ۱۴۰۲: تحلیل عملکرد و چشمانداز صنعت فولاد
نگاهی به بازدهی فولاد در ۱۴۰۲ نشان میدهد که در پنجماهه اخیر، برخی از شرکتهای فعال در این صنعت بازدهی قابلتوجهی ثبت کردهاند. فولاد شاهرود با بازدهی ۷۷ درصدی در صدر قرار دارد. پس از آن، فسبزوار با بازدهی ۳۸ درصدی، فجهان با ۲۹ درصد و ارفع با ۲۰ درصد بازدهی در رتبههای بعدی قرار گرفتهاند. همچنین، کویر با بازدهی ۱۰ درصدی، فغدیر با ۷ درصد و فولاد با رشد قیمتی ۱ درصدی، عملکرد مثبتی را در گروه فلزات اساسی ثبت کردهاند. انتظار میرفت که پتانسیل رشد فرود، این شرکت را در میان پربازدهترین سهام شرکتهای فولادی قرار دهد.
چالشهای صنعت فولاد در ۱۴۰۲
کاهش سطح انرژی در صنایع، بهویژه در صنایع دلاری و انرژیبر مانند فولاد و سیمان، بر عملکرد این شرکتها تأثیرگذار بوده است. این کاهش سطح انرژی احتمالاً منجر به گزارشهای مالی نهچندان مثبت در مردادماه خواهد شد. پیشبینی میشود که:
- افت تولید نسبت به میانگین سال گذشته موجب محدود شدن فروش شود.
- افت نرخ محصولات زنجیره فولاد در بورس کالا، بهویژه در میانه مردادماه، نرخها را در محدوده ثابتی نگه دارد یا اندکی کاهش دهد.
نقش بورس کالا در تعیین نرخ محصولات فولادی
در مردادماه، نرخهای محصولات زنجیره فولاد در بورس روندی ثابت یا کاهشی داشت. این ثبات نسبی در نرخ بیلت ایران نیز قابلمشاهده است و ممکن است بر قیمت محصولات تأثیر بگذارد. سرمایهگذاران به گزارشهای ماهانه صنعت فولاد چشم دوختهاند تا تصویری واضحتر از عملکرد تابستان این صنعت به دست آورند.
چشمانداز آینده فولاد در ۱۴۰۲
با وجود ارائه گزارشهای فصلی امیدوارکننده از سوی برخی شرکتها مانند فولاد ارفع، به نظر میرسد که تابستان فولادیها نسبت به بهار وضعیت بهتری نخواهد داشت. انتظارات بازار و ارزش ذاتی سهام همچنان عامل اصلی تعیین قیمتها در این صنعت هستند. به همین دلیل، بازار سرمایه ممکن است نسبت به این شرایط واکنش نشان دهد.
ثبات نسبی نرخ بیلت و تحلیل بازار فولاد
طی هفتههای اخیر، ثبات نسبی نرخ بیلت در بازارهای جهانی به چشم میخورد. قیمت بیلت CIS با رشد قابلتوجهی به ۴۶۰ دلار به ازای هر تن رسید، اما همچنان تحت تأثیر شرایط اقتصادی چین قرار دارد. به دلیل دادههای اقتصادی ضعیف چین، پیشبینی میشود که قیمت محصولات فولادی، بهویژه بیلت، در کوتاهمدت تغییر محسوسی نداشته باشد. بااینحال، گزارشها نشان میدهند که تولید فولاد چین طی هفتههای اخیر رونق خوبی را تجربه کرده است. درحالیکه میانگین قیمت بیلت CIS در سالهای اخیر حدود ۵۰۰ دلار بوده، نرخ این محصول از سال ۹۸ تاکنون نوسانات زیادی را تجربه کرده است.
تاریخچه قیمت بیلت: از رشد چشمگیر تا ثبات نسبی
قیمت بیلت از اواخر سال ۹۸ با رشد قابلتوجهی مواجه شد و در نیمه دوم سال ۹۹ به دلیل شرایط اقتصاد جهانی و حمایت از اقتصادهای بزرگ، به بالای ۵۰۰ دلار رسید. در ادامه، طی جنگ روسیه و اوکراین در بهار ۱۴۰۱، نرخ بیلت از ۸۰۰ دلار نیز فراتر رفت. اما با رکود اقتصادی ناشی از تورم جهانی، نرخ این محصول به سطح سال ۹۹ بازگشت.
بازدهی صنعت فلزات اساسی و نقش نرخ بیلت
بررسیها نشان میدهند که بیشترین بازدهی صنعت فلزات اساسی در بورس ایران مربوط به سال ۹۹ بوده است. در این سال، همزمان با رشد قیمتهای جهانی و افزایش نرخ ارز، شاخص فلزات اساسی بازدهی سالانه بیش از ۲۰۰ درصدی را ثبت کرد. اما شرایط فعلی نشان میدهد که بورس کامودیتیمحور تهران به دلیل دخالتهای دولتی کمتر از تغییرات بازارهای جهانی تأثیر میپذیرد.
نقش نرخ شمش بیلت در تحلیل بنیادی شرکتهای فولادی
در شرکتهای تکمحصولی که تنها شمش بیلت تولید و به فروش میرسانند، تغییر قیمتهای جهانی تأثیر زیادی بر تحلیل بنیادی دارد. با توجه به اینکه نرخ بیلت از ابتدای سال جاری در محدوده فعلی باقی مانده و انتظار رشد چشمگیری وجود ندارد، منطقی است که نرخ شمش بیلت در تحلیلها حدود ۴۵۰ دلار در نظر گرفته شود.ثبات نسبی نرخ بیلت و عدم وجود پیشبینیهای افزایشی برای قیمت این محصول نشان میدهد که تغییرات این بازار در کوتاهمدت محدود خواهد بود. اما همچنان تولید و قیمتهای جهانی، بهویژه در بازار چین، از عوامل تأثیرگذار بر چشمانداز آینده این صنعت هستند.
تحولات بورسکالا و تاثیر آن بر صنعت فولاد
بورسکالا در سالهای اخیر به یکی از مهمترین بسترهای معاملات شمش فولاد و دیگر محصولات فولادی تبدیل شده است. این بازار با فراهم کردن بستری شفاف و منصفانه، نقشی کلیدی در قیمتگذاری محصولات زنجیره فولاد ایفا میکند. نرخ محصولات فولادی در بورسکالا تحت تأثیر نرخ جهانی و نرخ ارز، بهویژه دلار نیما، قرار دارد. بااینحال، به دلیل تقاضای بالای داخلی و تأمین نیازهای اساسی کشور، محصولات فولادی معمولاً با دلاری بالاتر از دلار نیما معامله میشوند.
نقش شمش فولاد خوزستان (فخوز) در قیمتگذاری
قیمتگذاری محصولات فولادی در بورسکالا بر اساس نرخ شمش فولاد خوزستان (فخوز) انجام میشود. هر محصول از زنجیره فولادی کشور بر اساس ضریبی از این نرخ قیمتگذاری میشود. در ابتدای سال، نرخ شمش فخوز به دلیل عوامل زیر به ۲۲ میلیون تومان رسید:
- افزایش رقابت در بورسکالا.
- رشد نرخهای جهانی در ابتدای سال.
- افزایش نرخ ارز نسبت به سال گذشته.
با فروکش کردن انتظارات تورمی و کاهش نرخهای جهانی، قیمت شمش فخوز کاهش یافته و اکنون در حدود ۱۹ میلیون تومان معامله میشود. بااینحال، پیشبینی میشود که میانگین نرخ این محصول برای سال جاری حدود ۲۰ میلیون تومان باشد.
تأثیر افزایش نرخ شمش بر صنعت فولاد
افزایش نرخ شمش فخوز تأثیر مستقیمی بر سودآوری شرکتهای فولادی دارد. این تغییر هم بر درآمد فروش و هم بر بهای تمامشده محصولات فولادی اثر میگذارد. بهویژه شرکتهای فولادی که محصولات خود را بر اساس قیمت شمش عرضه میکنند، با افزایش سودآوری مواجه میشوند. از اینرو، هرگونه تغییر در نرخ شمش فخوز میتواند نقشی بسزا در تعیین سودآوری این صنعت داشته باشد.
بورسکالا با میزبانی از معاملات شمش فولاد، به یکی از مهمترین بازیگران صنعت فولاد تبدیل شده است. شفافیت قیمتگذاری و تأثیر نرخ شمش فولاد خوزستان بر کل زنجیره فولاد، اهمیت این بازار را دوچندان کرده است. پیشبینیها نشان میدهد که با توجه به شرایط بازار و نوسانات نرخ ارز، میانگین نرخ شمش فولاد در سال جاری میتواند تأثیر مثبتی بر عملکرد مالی شرکتهای فولادی داشته باشد.
حساسیت سود فولادیها به نرخ دلار
صنعت فولاد بهعنوان یکی از صنایع دلاریمحور بورس، به شدت تحت تأثیر نوسانات نرخ ارز قرار دارد. در این میان، تحولات نیمه دوم سال میتواند تأثیر زیادی بر پیشبینی نرخ دلار داشته باشد. در ماههای اخیر، با کاهش انتظارات تورمی، نرخ دلار در بازار آزاد بین 47 تا 50 هزار تومان نوسان داشته است. اما تحولات آتی در نیمه دوم سال همچنان میتواند تغییرات قابلتوجهی ایجاد کند.
در نیمه اول سال، نرخ دلار نیما در حدود 38 هزار تومان بوده است. پیشبینی میشود که در صورت تداوم وضعیت کنونی و حفظ رویکرد سیاست خارجی کشور، نرخ دلار نیما به طور متوسط در حدود 40 هزار تومان باقی بماند و شاهد نوسانات شدید نباشیم. با این حال، اگر جهش قابلتوجهی در نرخ ارز پیشبینی شود، نرخ دلار نیما ممکن است همراستا با نرخ دلار در بازار آزاد حرکت کند.
دو سناریوی احتمالی برای نرخ دلار فولادیها عبارت است از:
- سناریوی اول (تداوم شرایط فعلی): در صورت ادامه وضعیت کنونی، نرخ دلار نیما حدود 40 هزار تومان خواهد بود. این شرایط میتواند به نفع فولادیها باشد و فشار زیادی بر سودآوری آنها وارد نشود.
- سناریوی دوم (افزایش قابلتوجه نرخ دلار): در صورت جهش ناگهانی نرخ دلار، پیشبینی میشود که نرخ دلار نیما نیز به موازات نرخ دلار بازار آزاد افزایش یابد. این افزایش میتواند تأثیر مثبتی بر سودآوری فولادیها داشته باشد، اما با افزایش هزینههای وارداتی همراه خواهد بود.
در نهایت، حساسیت صنعت فولاد به نوسانات نرخ دلار نشاندهنده رابطه نزدیک آن با تحولات اقتصادی داخلی و جهانی است.
چالش تأمین گاز در صنعت فولاد و سناریوهای پیشرو
صنعت فولاد بهعنوان یکی از صنایع انرژیبر کشور، با چالشهای متعددی در تأمین گاز مواجه است. این صنعت، پس از سیمان، بالاترین مصرف انرژی را در بین صنایع بورسی دارد و نقش بسزایی در تأمین نیازهای داخلی و ارزآوری کشور ایفا میکند. بااینحال، تأمین پایدار انرژی، بهویژه در فصلهای تابستان (مشکل برق) و زمستان (مشکل گاز)، همچنان از معضلات اصلی فولادسازان محسوب میشود.
ضرورت تأمین انرژی در صنعت فولاد
صنعت فولاد یکی از محورهای اصلی توسعه اقتصادی کشور است که با تکمیل زنجیره ارزش و اجرای طرحهای توسعهای، سهم قابلتوجهی در ارزآوری دارد. تأمین پایدار انرژی، بهویژه گاز، باید یکی از اولویتهای اصلی دولت باشد. هرچند اقداماتی نظیر احداث نیروگاه برای تأمین برق در حال انجام است، اما مشکلات تأمین گاز همچنان پابرجاست.
دو سناریو برای نرخ گاز سوخت
دولت نرخ گاز سوخت صنایع را براساس ضریبی از نرخ خوراک پتروشیمیها تعیین میکند. در این راستا، دو سناریو برای آینده نرخ گاز مطرح است:
- تخفیف در نرخ گاز سوخت: کاهش نرخ گاز به ۲ هزار تومان به ازای هر مترمکعب.
- تثبیت نرخ گاز: حفظ نرخ گاز در سطح ۴ هزار تومان به ازای هر مترمکعب.
حساسیت صنایع فولادی به نرخ گاز
صنعت فولاد ایران، به دلیل بهرهگیری از روش احیای مستقیم برای تبدیل گندله به آهن اسفنجی، وابستگی زیادی به گاز طبیعی دارد. این روش، که بهدلیل منابع گازی فراوان در ایران بهکار گرفته میشود، هزینه انرژی را برای این صنعت بسیار حائز اهمیت کرده است.
بررسیها نشان میدهد نمادهایی نظیر:
- فغدیر
- کاوه
- فجهان
- فصبا
- هرمز
- فخوز
بیشترین حساسیت را به رشد نرخ گاز نشان میدهند. این شرکتها عمدتاً تولیدکننده آهن اسفنجی هستند یا از آهن اسفنجی بهعنوان محصول میانی در تولید شمش و سایر محصولات فولادی استفاده میکنند.
از سوی دیگر، نمادهایی مانند فولاد، به دلیل خرید مستقیم آهن اسفنجی، حساسیت کمتری به نرخ گاز دارند.
تأمین پایدار انرژی، بهویژه گاز، برای صنعت فولاد از اهمیت بالایی برخوردار است. تغییر نرخ گاز میتواند تأثیر چشمگیری بر سودآوری شرکتهای فولادی داشته باشد. با توجه به وابستگی این صنعت به گاز طبیعی و شرایط تولید، سیاستهای دولت در تعیین نرخ گاز نقشی کلیدی در آینده این صنعت ایفا میکند.
محتملترین سناریو برای فولادیها
سودآوری صنعت فولاد به شدت به شرایط مختلف اقتصادی و بازار وابسته است. بررسی سناریوهای مختلف نشان میدهد که حساسیت هر نماد فولادی به متغیرهای گوناگون مانند قیمت شمش بیلت، نرخ دلار، و تصمیمات دولت، نقش تعیینکنندهای در پیشبینی سودآوری این صنعت دارد.
با توجه به شرایط کنونی، به نظر میرسد که نرخ شمش بیلت که از ابتدای سال زیر 500 دلار معامله شده و روند کاهشی داشته، همچنان در حوالی 450 دلار باقی بماند. این موضوع نشاندهنده پایداری نسبی قیمتها در بازارهای جهانی است. در بورس کالا نیز، قیمتها تحت تأثیر تقاضای داخلی و نرخهای جهانی قرار دارد و احتمالاً در ادامه سال، محصولات فولادی با دلاری بالاتر از دلار نیما در بورس کالا دادوستد خواهند شد.
پیشبینی نرخ دلار و تاثیر آن بر سودآوری فولادیها
نرخ دلار احتمالاً نوسانات شدیدی را تجربه نخواهد کرد و بر اساس روندهای موجود، پیشبینی میشود که نرخ دلار در ادامه سال بهطور میانگین در حدود 40 هزار تومان ثابت بماند. این پیشبینی بر اساس تجربه بهار سالجاری است که شرکتهای فولادی نتوانستند فروش صادراتی خود را با نرخ تسعیر بالای 40 هزار تومان ثبت کنند. بنابراین، با در نظر گرفتن این پیشبینی، تأثیر مثبت و قابلتوجهی بر سودآوری صنعت فولاد انتظار میرود.
دیگر عوامل تاثیرگذار ار نیز میتوان بهصورت زیر دستهبندی کرد:
- نرخ گاز سوخت: با توجه به عدم ثبات در تصمیمگیریهای دولت، نرخ گاز سوخت به طور محافظهکارانه 4 هزار تومان در نظر گرفته شده است. این نرخ میتواند بر هزینههای تولید و سودآوری شرکتها تاثیرگذار باشد.
- رشد سودآوری شرکتها: در صورت تحقق مفروضات فوق، پیشبینی میشود که شرکتهای «فخوز» و «فرود» با رشد سودآوری بالای 100 درصد همراه شوند. همچنین، شرکتهای «فسبزوار» و «ارفع» رشد سودآوری بالای 50 درصد را تجربه خواهند کرد.
- افت سودآوری شرکتها: از طرفی، شرکتهایی مانند «فغدیر» و «کویر» ممکن است با افت سودآوری قابلتوجهی مواجه شوند.
تحلیل نسبت قیمت به سود (P/E)
نسبت قیمت به سود (P/E) شرکتهای فولادی در چهار فصل اخیر (ttm) نشان میدهد که این نسبت در بسیاری از شرکتها در محدودههای جذابی قرار دارد. از جمله، «فولاد»، «فسبزوار»، «کویر» و «هرمز» دارای پایینترین نسبت قیمت به سود هستند. علاوه بر این، «فرود» با P/E آیندهنگر 3.37 و «فخوز» با P/E آیندهنگر 4.31 نسبتهای مناسبی برای سرمایهگذاری دارند.
در مجموع، با در نظر گرفتن شرایط کنونی و پیشبینیهای انجامشده، صنعت فولاد بهویژه در شرکتهای مذکور، رشد سودآوری قابلتوجهی را تجربه خواهد کرد، مشروط بر آنکه مفروضات مورد انتظار محقق شوند.
سخن آخر
در نهایت، آینده محصولات فولادی در بورس کالا به شدت تحت تأثیر عوامل مختلف داخلی و جهانی است. با توجه به تحولات اقتصادی، نوسانات نرخ دلار، و چالشهای انرژی، پیشبینیها نشان میدهند که صنعت فولاد بهویژه در زمینه تولید و عرضه محصولات فولادی در بورس کالا با نوساناتی همراه خواهد بود. اگرچه وضعیت بازار در کوتاهمدت تحت فشار قرار دارد، چشمانداز بلندمدت بهبود شرایط تولید و افزایش نرخ دلار میتواند به بهبود وضعیت صنعت فولاد در بورس کالا کمک کند.
منبع: دنیایاقتصاد – علی قاسمی
