آینده صنعت فولاد به شدت تحت تأثیر عوامل متعددی قرار دارد که هر یک میتوانند بر قیمت، میزان تولید و صادرات این محصول اثرگذار باشند. از کمبود مواد اولیه و بحران آب تا تورم، تحریمها و تفاوت قیمتهای داخلی و خارجی، همگی نقش تعیینکنندهای در سرنوشت این صنعت دارند. در این گزارش، به بررسی چشمانداز صنعت فولاد بر مبنای متغیرهایی مانند انرژی، کمبود مواد اولیه، مسکن، نقدینگی، تفاوت قیمت فولاد داخلی و خارجی و سایر مؤلفههای کلیدی میپردازیم.
چالشهای تولید: از کمبود مواد اولیه تا بحران آب
یکی از اصلیترین چالشهای آینده صنعت فولاد، کمبود مواد اولیه است. ذخایر سنگآهن که به عنوان یکی از مهمترین منابع اولیه تولید فولاد محسوب میشود، رو به کاهش است. مهرداد اکبریان، رئیس انجمن سنگآهن ایران، هشدار داده است که در صورت ادامه روند کنونی، ایران در آینده مجبور به واردات سنگآهن خواهد شد. همچنین، رضا فاطمی امین، وزیر سابق صنعت، معدن و تجارت، برآورد کرده که ایران در حدود ۱۵ سال دیگر با بحران جدی در تأمین سنگآهن مواجه خواهد شد.
علاوه بر این، بحران کمآبی نیز تهدیدی جدی برای صنعت فولاد محسوب میشود. بسیاری از کارخانههای فولاد در مناطق کمآب کشور مانند اصفهان، کرمان و یزد احداث شدهاند که در آینده تأمین آب مورد نیاز آنها با چالشهای جدی روبهرو خواهد شد. در حال حاضر، صنایع فولاد در حال استفاده از پسابهای شهری و فناوریهای کاهش مصرف آب هستند، اما این اقدامات ممکن است در درازمدت کافی نباشد.
بحران مسکن و تأثیر آن بر مصرف فولاد
رکود در بخش مسکن یکی دیگر از عواملی است که بر آینده صنعت فولاد اثر خواهد گذاشت. افزایش شدید قیمت زمین و مسکن، همراه با کاهش قدرت خرید مردم، موجب کاهش تقاضای فولاد در بخش ساختوساز شده است. آمارهای مرکز آمار ایران نشان میدهد که از سال ۱۳۷۲ تا ۱۴۰۰، قیمت زمین بیش از ۱۱۱۰ برابر افزایش یافت و مسکن از یک کالای مصرفی به یک دارایی سرمایهای تبدیل شد.
این روند باعث کاهش میزان ساختوساز و در نتیجه کاهش تقاضا برای فولاد خواهد شد. در صورت ادامه این وضعیت، صنایع فولاد باید به دنبال بازارهای جدید برای عرضه محصولات خود باشند. در غیر این صورت با مشکلات جدی در فروش مواجه خواهند شد.
تورم، نقدینگی و تأثیر آن بر صنعت فولاد
تورم یکی از معضلات اصلی اقتصاد ایران است که مستقیماً بر نقدینگی و سرمایهگذاری در بخشهای تولیدی از جمله صنعت فولاد تأثیر میگذارد. نرخ تورم بالا باعث شده است که سرمایهگذاران به بخشهای غیرمولد مانند ارز و طلا روی آورند و در نتیجه، منابع مالی صنایع مادر مانند فولاد کاهش یابد. این موضوع میتواند منجر به کاهش تولید، افزایش هزینههای تولید و کاهش رقابتپذیری در بازارهای بینالمللی شود.
تحریمها و چالشهای صادرات فولاد
با کاهش مصرف داخلی فولاد، اهمیت صادرات این محصول افزایش یافته است. در حال حاضر، ایران به بیش از ۵۰ کشور دنیا فولاد صادر میکند. اما تحریمهای بینالمللی و محدودیتهای بانکی همچنان موانع بزرگی برای گسترش بازارهای صادراتی ایجاد کردهاند. از سوی دیگر، تولیدکنندگانی مانند روسیه، که به دلیل تحریمهای غرب محصولات خود را با قیمتهای پایینتر عرضه میکنند، رقابت را برای صادرات فولاد ایران دشوار کردهاند.
تفاوت قیمت داخلی و جهانی فولاد: فرصتی برای صادرات یا تهدیدی برای تولید؟
در ماههای اخیر، فولاد در ایران با افزایش قیمت قابل توجهی مواجه شده و این افزایش باعث بیشتر شدن فاصله آن با قیمتهای جهانی شده است. این موضوع، در کنار مازاد تولید، میتواند چالشهایی جدی برای صنعت فولاد به همراه داشته باشد. در صورتی که برنامههای تولید فولاد به ۵۵ میلیون تن در سال برسد، ایران با حجم زیادی از مازاد عرضه مواجه خواهد شد. برای فروش آن نیز در بازارهای جهانی باید تخفیفهای قابل توجهی در نظر بگیرد. این روند میتواند بر سودآوری تولیدکنندگان داخلی تأثیر منفی بگذارد.
نتیجهگیری
آینده صنعت فولاد تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد که هر یک میتوانند در تعیین مسیر این صنعت نقش مهمی ایفا کنند. کمبود مواد اولیه، بحران آب، رکود در بخش مسکن، تورم، تحریمها و تفاوت قیمتهای داخلی و خارجی همگی از جمله چالشهایی هستند که صنعت فولاد ایران با آنها روبهرو است. با این حال، فعالان صنعت میتوانند با توسعه فناوریهای نوین، بهرهگیری از بازارهای صادراتی جدید و بهینهسازی مصرف منابع، از این چالشها عبور کنند.
منبع: صدای بورس
