در دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، ایالات متحده سیاست‌هایی تجاری اتخاذ کرد که هدف اصلی آن، حمایت از صنایع داخلی به‌ویژه فولاد و آلومینیوم بود. این سیاست‌ها که به «جنگ تعرفه‌ای ترامپ» معروف شد، تأثیرات گسترده‌ای بر توازن تجارت جهانی و قیمت فولاد گذاشتند.
افزایش رقابت در بازار صادرات فولاد ایران
با محدود شدن صادرات فولاد کشورهایی مانند چین، ترکیه و هند به آمریکا، این کشورها به‌ناچار بازارهای جدیدی را هدف قرار دادند. یکی از مهم‌ترین این بازارها، خاورمیانه و آسیای مرکزی بود که ایران نیز در آن‌ها حضور فعال داشت. افزایش حضور رقبا در این بازارها، سهم ایران را کاهش داد و رقابت را در صادرات فولاد ایران تشدید کرد.
کاهش قیمت جهانی فولاد و فشار بر تولیدکنندگان ایرانی
جابه‌جایی مقاصد صادراتی کشورهای بزرگ و اشباع بازارهای جدید، منجر به افت قیمت جهانی فولاد شد. برای ایران که با تحریم‌ها، محدودیت‌های بانکی و مشکلات لجستیکی مواجه بود، این کاهش قیمت‌ها به معنای کاهش حاشیه سود و کاهش توان رقابتی در بازارهای بین‌المللی بود.
هم‌افزایی منفی تحریم‌ها و جنگ تعرفه‌ای
اگرچه تعرفه‌های آمریکا مستقیماً متوجه ایران نبودند، اما در ترکیب با تحریم‌های بین‌المللی اثر منفی مضاعفی ایجاد کردند. مشکلاتی مانند محدودیت در حمل‌ونقل بین‌المللی، نبود بیمه مناسب برای محموله‌ها و دشواری در دریافت وجوه صادراتی، موانع جدی برای تولیدکنندگان فولاد ایرانی به‌وجود آوردند.
فرصت‌های جنگ تعرفه‌ای
با وجود تهدیدها، جنگ تعرفه‌ای ترامپ فرصت‌هایی هم به همراه داشت. کشورهایی که دسترسی به بازار آمریکا را از دست داده بودند، به دنبال شرکای جدید در آسیا، آفریقا و خاورمیانه رفتند. ایران در صورت برنامه‌ریزی مناسب، می‌توانست از این فضای بازسازی‌شده تجاری برای افزایش سهم بازار منطقه‌ای خود بهره‌برداری کند.
ضرورت واکنش هوشمندانه ایران
تأثیر جنگ تعرفه‌ای ترامپ بر صنعت فولاد ایران را نمی‌توان صرفاً منفی دانست. در شرایطی که بازارهای جهانی دستخوش تغییرات سریع و عمیق شده‌اند، تنها کشورهایی موفق خواهند بود که با نگاهی راهبردی، مسیرهای جدید صادراتی تعریف کرده، بهره‌وری تولید را افزایش دهند و زیرساخت‌های لجستیکی خود را تقویت کنند. صنعت فولاد ایران نیز باید از این تجربه جهانی برای بازآفرینی موقعیت خود در بازار استفاده کند.
