هدف از تغییر فرمول تعیین قیمت پایه محصولات صنعتی برای عرضه در رینگ فیزیکی، کنترل قیمت مواد اولیه در بازار داخل است. این تغییر، قیمت‌ها را از نوسان نرخ ارز و قیمت جهانی جدا کرده است. این تغییر به منظور محافظت از صنایع تکمیلی از گرانی انجام شد. بااین‌حال، تجربه یک‌سال اخیر نشان می‌دهد که این تغییر به هدف موردنظر نرسیده است.
در بورس‌کالای ایران از سال گذشته، فرمول تعیین قیمت پایه کالاهای مختلف، از جمله محصولات زنجیره آهن و فولاد را تغییر کرده است. هدف این تغییر جدا کردن قیمت‌های داخلی از نوسان قیمت جهانی و نرخ ارز بوده است. این تغییر برای محافظت از صنایع تکمیلی و جلوگیری از افزایش قیمت‌ها طراحی شد. اما در عمل، فروش در رینگ داخل با نرخی به مراتب بالاتر از قیمت جهانی انجام می‌شود. در واقع، نه‌تنها این فرمول جدید بازار داخلی را از صعود قیمت‌های جهانی محافظت نکرد، بلکه از عقبگرد قیمت‌ها در رینگ جهانی نیز صنایع داخلی را بی‌بهره گذاشت.
چالش‌های تغییر فرمول تعیین قیمت پایه در بورس کالا
فرمول ابداعی بورس‌کالا برای تعیین قیمت پایه، عبارت است از میانگین نرخ فروش یک محصول در رینگ فیزیکی در هفته قبل. این فرمول شامل افزایش مثبت ۳ درصدی در صورت فروش بیش از ۵۰ درصد و کاهش منفی ۳ درصدی در صورت عدم‌فروش بیش از ۵۰ درصد است. در شرایطی که تقاضا برای اغلب مواد اولیه به مراتب بیشتر از عرضه آن است، این فرمول به شکل معمول حامی رشد قیمت پایه خواهد بود.
فرمول جدید را برای تعیین قیمت پایه در بورس‌کالا طراحی کرده‌اند تا از تأثیر نوسانات جهانی جلوگیری کند. اما برتری تقاضا نسبت به عرضه و انتظارات تورمی افزایشی در کشور باعث شده است که این فرمول مستمراً قیمت‌ها را بالا ببرد. به همین دلیل، نرخ پایه بسیاری از محصولات در بازار داخلی حتی بالاتر از قیمت صادراتی آن‌ها قرار گرفته است. علاوه‌براین، فاصله میان نرخ ارز مبادله‌ای در کشور و نرخ ارز در بازار آزاد نیز به تقویت رقابت هیجانی متقاضیان و رشد مستمر قیمت‌های پایه کمک کرده است.
اعتراضات به قیمت پایه اسلب فولادی و درخواست تغییرات در بورس کالا
انجمن نوردکاران ظرف هفته گذشته، طی نامه‌ای نسبت به قیمت پایه اسلب (تختال) فولادی برای عرضه در رینگ فیزیکی بورس‌کالای ایران اعتراض کرد. این انجمن خواستار تغییر در قیمت پایه این محصول شد. به‌علاوه اعلام کرد که قیمت پایه اسلب عرضه‌شده در بورس‌کالای ایران، بر مبنای نرخ ارز مبادله‌ای، حدود ۱۱۶ دلار گران‌تر از نرخ صادراتی این محصول به‌ازای هر تن است.
همچنین انجمن نوردکاران به حجم عرضه اسلب در رینگ فیزیکی بورس‌کالا نیز اعتراض کرده و آن را مصداق عرضه قطره‌چکانی و بازارسازی خواند. این اعتراضات بیانگر مشکلات موجود در فرایند تعیین قیمت پایه و شیوه عرضه محصولات در بورس کالا است. لزوم بازنگری در سیاست‌های قیمت‌گذاری را به وضوح نشان می‌دهد.
منبع: آهن نیوز
